✍🏻شرق-پرستو سرمدی

خطر اسپول فیلم وجود دارد

🔹فیلم مرجان به کارگردانی سید میلاد بنی‌طبا، تنها یک درام اجتماعی نیست؛ زخمی باز است بر پیکر جامعه‌ای که هنوز ناموس را سنگین‌تر از جان زن می‌داند. الهام گرفته از پرونده‌ تلخ رومینا اشرفی، اما فراتر از آن، این فیلم روایتی است از رنجِ هزاران دختری که نامشان هیچ‌گاه به تیتر خبرها نمی‌رسد.

🔹اینجا داستان مرجان، داستان همه‌ زنانی است که حق انتخاب، حق نفس کشیدن و حتی حق زیستن‌شان در سایه‌ غیرت مردانه ربوده می‌شود. فیلم نشان می‌دهد که چگونه واژه‌ «ناموس» واژه‌ای که قرن‌هاست بر شانه‌های زنان سنگینی می‌کند، انسان بودن زن را به «ملک بودن» تقلیل می‌دهد.

🔹غیرت در این فیلم نه نشانه‌ عشق، که اهریمنی  است تشنه‌ خون، که هم زنان را قربانی می‌کند و هم مردان را در زنجیر نگاه می‌دارد. مردانی که از کودکی می‌آموزند تنها با کنترل بدن و زندگی خواهر، دختر یا همسرشان می‌توانند «مرد» باقی بمانند. این آموزه، عشق را می‌کشد، آزادی را می‌بلعد و زندگی را به سکوتی سنگین بدل می‌سازد.

🔹مرجان در دل این جهان مردسالار، به نماد «ناموس خانواده» تبدیل می‌شود. آینده‌اش نه بر اساس رؤیاها و خواسته‌های خودش، بلکه بر پایه‌ مصلحت، منافع و فشار اجتماعی رقم می‌خورد. بدن او سرمایه‌ای برای تحکیم پیوندها و حفظ آبروست. پدرش، تجسم مردی است که غیرت را هم‌سنگ شرف می‌بیند و سرپیچی دختر را لکه‌ای بر مردانگی خود. در چنین معادله‌ای، خشونت نه استثنا، بلکه وظیفه می‌شود.

🔹از نظر هنری، کارگردان با ظرافتی انسانی، تماشاگر را به هم‌نفس مرجان بدل می‌کند. دوربین وقتی بر چهره‌ او مکث می‌کند، ما تنها ترسش را نمی‌بینیم؛ رویاهای ناتمامش را می‌بینیم، بغض‌هایی را می‌شنویم که در گلوی هزاران زن حبس شده است. همین نگاه است که فیلم را از سطح یک روایت جنایی به مرتبه‌ای اجتماعی-عاطفی ارتقا می‌ده.

🔹اما تلخی اصلی فیلم در پایان آن است؛ جایی که مرجان خاموش می‌شود. این سکوت، تنها مرگ یک دختر نیست؛ مرگ بخشی از آزادی جمعی ماست. مرجان به ما هشدار می‌دهد که قتل ناموسی انحراف فردی نیست، بلکه محصول نظامی است که مردسالاری را نهادینه کرده است.

🔹و پیام نهایی فیلم، چیزی فراتر از یک روایت هنری است: دیگر نمی‌توان سکوت کرد.

🔹هر خبر کوتاه از قتل ناموسی، دنیایی از آرزوهای بر باد رفته را در خود پنهان دارد. پرسش فیلم این است: اگر امروز به خشونت پشت کنیم، فردا چه دختر دیگری باید قربانی شود؟ اگر همچنان قوانین مجازات بازدارنده‌ای برای این نوع قتل‌ها در نظر نگیرد و دست مردان خانواده را برای قتل زنان باز بگذارد، چند زن دیگر سرنوشتی مانند مرجان خواهند داشت؟

امتداد

@emtedadnet