کمال خبرنگاری

🖊ابوالفضل فاتح

✔️روز خبرنگار، را به یکایک روزنامه نگاران شریف میهن تهنیت می گویم. این روز، صرفا برای تبریک نیست، و روز تصمیم نیز هست؛ تصمیم برای بازتعریف حکمرانی رسانه ای، منزلت رسانه و حمایت از نقش خبرنگار در تولید آزادی و خیر عمومی…

☑️ نخست: تبعیض در آزادی، مثل تبعیض نژادی بدترین نوع تبعیض است. این که برخی از همه فرصت ها برخوردارند و برخی در تنگنا قرار می گیرند، این که برخی نهادها، تریبونها، رسانه ها یا افراد، می توانند هر چه بخواهند انجام دهند، بگویند یا بنویسند یا اتهام بزنند و برخی باید مراقب کوچکترین سکنات و کلمات خود باشند نوعی آپارتاید است. نمی شود قدرتمندان و ویژه خواران از چنان آزادی فراخی برخوردار باشند، و برای عده ای آزادی را سهمیه بندی و جیره بندی کرد.

☑️ دوم: توسعه ی آزادی های رسمی، یک اولویت حیاتی است. کشور ما از نظر آزادی های غیر رسمی در مقایسه منعطف است، اما این غالبا محصول تحمیل تکنولوژی و شرایط است، نه انتخاب حاکمیت و قانونگذار. توسعه ی آزادی های رسمی، یعنی رسمیت دادن حداکثری به حق آزادی بیان، حق انتشار، حق نظارت اجتماعی و حق انتخاب در همه سطوح.

☑️ سوم: در دوران تمدن سایبری، حساسیت به شکاف های دیجیتالی و همچنین صیانت از هویت و یک پارچگی ملی ضرورت است. راه حل شکاف دیجیتالی، توسعه ی سریع زیرساخت ها و دانش ، و از راه حل های صیانت از هویت و ملیت، توسعه ی اعتماد ملی با تولید حقیقت، شفافیت و پاسخگویی است و همه این ها در گرو توسعه آزادی های رسمی است.

☑️ چهارم: تک چهره ها و معدود درخشش های رسانه ای مغتنم است، اما بسیاری رسانه های ما از نظر کیفیتِ محتوا نحیف، و رسانه های رسمی از این بابت ما نحیف تر شده اند. همچون موجودی که دچار سوء تغذیه شده است. گروهی از دانش و گروهی از آزادی لازم برخوردار نیستند، نه می توانند اطلاعات لازم را بدست آورند و نه می توانند محتوای مناسب را تولید و یا در صورت تولید، منتشر کنند. خبرنگاران و رسانه ها، از عوامل تولید قدرت ملی و بین المللی هستند و لازمه ی آن آزادی و اعتماد است…

☑️ پنجم: دلیل دیگر افت کیفیت، چاق شدن و پیر شدن ساختارهاست؛ هزینه ی بسیار، فایده ی اندک. گرفتار کردن رسانه های بزرگ در بروکراسی کاهنده، حلقه های بسته و دور شدن از خلاقیت ها، تبعیض های حزبی و جناحی و جنسیتی موجب از دست رفتن چابکی ها شده است.

☑️ ششم: باید مراقب بود دچار وارونگی نشویم و سُرنا را از سر گشادش ننوازیم. بسیاری از رسانه ها، به جای پاسخگو کردن مسئولان، خود به آنها پاسخگو شده اند. کارکرد رسانه قدرتمند ساختن مردم، نظارت عمومی و کمک به یافتن خیر مشترک است. اگر در تصدی گری رسانه ها معیارهای حرفه ای کمرنگ شده یا نادیده گرفته شود یا مدیران و عناصر ارشد رسانه ها به دلایل غیر حرفه ای منصوب شده و نسبتی با رسانه نداشته باشند، دیر یا زود، بنگاهی بیش نخواهند بود. اگر مزرعه ی رسانه ای کشور میدان جولان منفعت طلبان گردد، دیر یا زود باج نیوز ها چون قارچ فراگیر خواهند شد…

☑️ هفتم: خبرنگاران ما در کنار رعایت بی طرفی حرفه ای، بیش از هر چیز باید به آزادی، حقیقت و انسانیت تعهد داشته باشند. اگر آزادی نباشد حقیقتی هم وجود ندارد و اگر حقیقت گفته نشود، آزادی منفعتی ندارد و به زوال خواهد رفت. هر روزنامه نگار و رسانه ای باید از خود بپرسد، چه چیزی و چه کسی را و چرا تقویت می کنم؟ اگر در نهایت، حقیقت و مردم و آزادی را تقویت می کند به کار خود باور داشته باشد و اگر چنین نیست بداند، خبرنگاری نکرده است. وقتی حقیقت را نمی گوییم، جایی برای دروغ باز کرده ایم.

☑️ هشتم: گفته اند، آزادی نظیر حق، دادنی و گرفتنی است. درست است، اما تولید کردنی نیز هست. تولید آزادی هم از طریق قوانین مناسب، هم تکنولوژی و هم ساختار رسانه ای و هم توسعه ی محتوا صورت می گیرد. اینترنت، رسانه های اجتماعی و شکل گیری رسانه های شخصی در کنار رسانه های گروهی، امکان تولید آزادی را سرعت بخشیدند. وقتی رسانه ی جدیدی شکل می گیرد، اگر باب های جدیدی بگشاید، چند صدایی را توسعه دهد، صدای بی صدایان شود، فضایی را به منتقدان بسپارد، به مردم متعهد باشد، و خلاقیت به خرج دهد در حقیقت آزادی را تولید کرده است، و این پیشرفته ترین کاری است که می توان کرد…

☑️ نهم: کمال روزنامه نگاری در «کمال خبرنگاری» است. این روزها، مفهوم «توتال جورنالیزم» حائز اهمیت و ارزش ویژه ای است. با تحول تکنولوژی، «شهروند خبرنگار» بخشی از رسالت خبرنگاری را بر عهده گرفته و اساسا روزنامه نگاری را به لحاظ سطح دسترسی، سرعت، مرزهای محتوایی و نگرش انسانی دچار تحول کرده است. در این زمینه، خبرنگاران حرفه ای مسئولیتی دشوارتر و نقشی بنیادی تر در گزینش سوژه های برتر، و یافتن و تشخیص و تمیز حقیقت یافته اند…

🔆 متن کامل این یادداشت:

https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-1677548

🇮🇷 @jamarannews