پیش‌تر نیز مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گزارش داده بود که آثار تاریخی مهمی چون تخت‌جمشید، نقش‌جهان، مسجدجامع اصفهان و شهر یزد با خطر فرونشست زمین مواجه‌اند و از میان ۶۳ سایت میراث فرهنگی کشور، ۲۷ مورد در مناطق پرخطر قرار دارند. فرونشست، خشکسالی و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، یکپارچگی این آثار را تهدید می‌کند.
افزون بر خشکسالی، بارش‌های سیل‌آسا نیز میراث فرهنگی ایران را در معرض آسیب قرار داده‌اند. در سیلاب گسترده سال ۱۳۹۸، بیش از ۷۳۰ اثر تاریخی در ۲۵ استان آسیب دیدند. بناهایی چون پل کشکان، قلعه فلک‌الافلاک و سازه‌های آبی شوشتر از جمله مواردی بودند که در معرض ویرانی قرار گرفتند. در همان زمان، یونسکو از ایران خواست درباره میزان خسارت به سایت‌های ثبت جهانی مانند گنبد قابوس و سازه‌های آبی شوشتر گزارش دهد.
در کنار آثار تاریخی، میراث طبیعی ایران نیز از بحران‌های زیست‌محیطی در امان نمانده است. فشار بر اکوسیستم‌ها، نابودی تنوع زیستی و نوسانات اقلیمی، پارک‌ها و مناطق حفاظت‌شده را نیز تهدید می‌کند.
یونسکو در گزارش اخیر خود ضمن هشدار نسبت به تشدید این بحران‌ها، بر احیای دانش سنتی در مدیریت آب تاکید کرده است. به گزارش روزنامه پیام ما، نمونه‌ای از این دانش، قنات‌های ایرانی است که خود یکی از میراث جهانی ثبت‌شده در یونسکو محسوب می‌شود. با این حال، در دنیای معاصر ایران، چنین روش‌هایی مهجور مانده و جای خود را به بهره‌برداری بی‌رویه از منابع داده‌اند؛ امری که نه‌فقط میراث فرهنگی، بلکه بقای انسانی را نیز با تهدید جدی مواجه کرده است.
@indypersian
