📌در دوره محمدرضاشاه پهلوی، رقابتی عجیب میان ایران و اسرائیل بر سر جایگاه متحد اصلی آمریکا بود و ایران معمولا برنده میشد، چون کشوری بزرگتر، قویتر و ثروتمندتر بود
♦️آمریکا و ایران در هفت دهه گذشته، گاهی دوست، گاهی دشمن، و گاهی بین این دو بودهاند.
تاریخچه روابط دو کشور تهدید به تغییر رژیم، جنگهای نیابتی، معاملات تسلیحاتی مخفی، همکاریهای اطلاعاتی پنهانی و اکنون حملات نظامی مستقیم را شامل میشود. و البته نمیتوان از رابطه آمریکا و ایران بدون اشاره به اسرائیل صحبت کرد.
در حال حاضر، حملات موشکی متوقف شده و آتشبس میان جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل برقرار است. اما ایبیسی نیوز مینویسد: یک درس اساسی از رابطه ایران و ۱۳ رئیسجمهوری اخیر آمریکا باید آموخت: «این پایان دشمنی بین ایران و اسرائیل و آمریکا نخواهد بود.» ایبیسی در گزارشی به روابط ۱۳ رئیسجمهوری آمریکا و ایران نگاهی انداخته است:
دوایت آیزنهاور (۱۹۵۳–۱۹۶۱)
دوست، دشمن یا هر دو؟
این دوره آغاز دوستی بلندمدت آمریکا با شاه ایران پس از کودتایی بود که سازمان سیا در آن نقش داشت.
چه اتفاقی در جریان بود؟
در حالی که بریتانیا داشت از خاورمیانه بیرون رانده میشد، آمریکا تلاش میکرد برای جلوگیری از گسترش کمونیسم بعد از جنگ جهانی دوم، نفوذش را در منطقه تثبیت کند.
قدرت یعنی داشتن متحد و نفت.
آمریکا کمکهای نظامی و همچنین فناوری هستهای غیرنظامی را در قالب برنامه «اتم برای صلح» به ایران ارائه کرد تا اتحاد دو کشور را تقویت کند.
نکته مهم دیگر؟
اسرائیل در سال ۱۹۴۸ تاسیس شد و آن زمان، اتحاد آمریکا و اسرائیل هنوز قوی نبود.
شاه اسرائیل را به رسمیت نشناخت، اما یکی از معدود رهبران کشورهای مسلمان بود که وجود این کشور را پذیرفت.
جنگ اول اعراب و اسرائیل نیز در سال ۱۹۴۸ آغاز شد.
شهرام اکبرزاده تحلیلگر میگوید: «در زمینه جنگ سرد، آمریکا بیشتر نگران مقابله با نیروهای کمونیستی و طرفدار شوروی بود تا کسب جایگاه سیاسی در ایران.»
بنجامین مککویین، دانشیار علوم سیاسی و روابط بینالملل در دانشگاه موناش، میگوید: «ایران بزرگ بود، نفت زیادی داشت، موقعیت راهبردی مهمی داشت و بسیار همراه بود، که بخش کلیدی از سیاست مهار اتحاد شوروی در جناح جنوب یا جنوبغربی محسوب میشد.»
جان اف. کندی (۱۹۶۱–۱۹۶۳)
دوست، دشمن یا هر دو؟
در دوره کندی، ایران همچنان متحدی قوی برای آمریکا باقی ماند.
چه اتفاقی در جریان بود؟
ایران بهعنوان یکی از تولیدکنندگان اصلی نفت، همراه عراق، کویت، عربستان سعودی و ونزوئلا، سازمان اوپک را تشکیل داد.
هدف از تشکیل اوپک کنترل بیشتر بر منابع نفتی، سود حداکثری و تثبیت قیمتها و عرضه بود.
کندی اتحاد نظامی با اسرائیل را آغاز کرد اما مخالف برنامه هستهای اسرائیل بود.
@indypersian