🔻استیون اِی. پژوهشگر ارشد در حوزه مطالعات خاورمیانه و آفریقا در اندیشکده شورای روابط خارجی در یادداشتی برای فارن پالیسی نوشت: بهار گذشته فرصتی دست داد تا به هنگ‌کنگ سفر کنم. در جریان این سفر با شماری از افراد از سرزمین اصلی چین دیدار داشتم و درباره مجموعه‌ای از موضوعات موجود در دستورکار روابط واشنگتن و پکن گفت‌وگو کردیم. هنگامی که بحث به خاورمیانه رسید، یکی از طرف‌های گفت‌وگویم تصریح کرد که نگاه پکن به این منطقه با نگاه واشنگتن تفاوت دارد و گفت: «ما فقط می‌خواهیم از خاورمیانه خرید کنیم و به آن بفروشیم، همین.» طی سال‌های گذشته، بسیاری از تحلیلگران غربی سیاست چین در خاورمیانه را به همین شکل توصیف کرده‌اند، اما این پرسش مطرح است که آیا رویکرد پکن در حال تغییر است یا خیر.
🔸پس از پایان درگیری‌های میان ایران و اسرائیل در اواخر ژوئن، گزارش‌های متعددی منتشر شد که از تلاش‌های پکن برای کمک به تهران در بازسازی توانمندی‌های نظامی‌اش خبر می‌داد. در صورت صحت این گزارش‌ها، چنین اقدامی نشانه‌ای از تغییر اساسی در موضع بی‌طرفی رسمی چین نسبت به مناقشات خاورمیانه خواهد بود. پرسش اصلی این است: چرا این تغییر روی داده است
🔸برای ناظران باسابقه خاورمیانه، آنچه امروز در جریان است بیش از هر چیز یادآور الگوهای قدیمی منطقه‌ای است. در سال ۱۹۶۷، اتحاد شوروی بلافاصله پس از پیروزی برق‌آسای اسرائیل در جنگ شش‌روزه، روند بازسازی نیروهای مصری را آغاز کرد. شکست سنگین متحدان مسکو در آن نبرد، در واقع یک پیروزی برای ایالات متحده نیز به شمار می‌رفت. اکنون، نزدیک به شش دهه بعد، محرک‌ها و فشارهایی مشابه به نظر می‌رسد در حال شکل‌دهی به روابط رقابتی میان ایالات متحده، اسرائیل، ایران و چین هستند.
🔸دولت ترامپ متعهد است هرآنچه اسرائیل برای مقابله با تهدیدهای امنیتی، به‌ویژه از سوی ایران، نیاز دارد در اختیارش بگذارد. چین نیز به‌طور موازی می‌کوشد به تهران کمک کند تا تهدید ناشی از اسرائیل را کاهش دهد. اگر بار دیگر میان ایران و اسرائیل درگیری نظامی رخ دهد، احتمالاً همین روند تکرار خواهد شد و سطح بالاتری به رقابت منطقه‌ای میان این دو کشور خواهد افزود. این همان الگویی است که در دوران جنگ سرد تجربه شد.
🔸با این حال، این قیاس بی‌نقص نیست. اسرائیل، برخلاف کشورهایی مانند السالوادور در دهه ۱۹۸۰، یک دولت کاملاً وابسته محسوب نمی‌شود. علاوه بر این، اسرائیل روابط اقتصادی قابل‌توجهی با چین دارد؛ روابطی که شرکای آمریکا در دوران جنگ سرد معمولاً فاقد آن بودند. با وجود این تفاوت‌ها، دشوار است ناظران امروز احساس نکنند که حال‌وهوای دهه ۱۹۸۰ دوباره بازگشته است؛ دوره‌ای که در آن زیر سایه رقابت ابرقدرت‌ها، منازعات حاصل‌جمع صفر جریان داشت و جهان به‌مراتب خطرناک‌تر به نظر می‌رسید./ جماران
https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-1680170
🇮🇷 @jamarannews
