📌 دانشنامه ایرانیکا و بنگاه ترجمه و نشر کتاب تنها بخشی از میراث فرهنگی یارشاطرند که پس از انقلاب اسلامی با اتهام‌هایی چون «ترویج بهائیت» و «وابستگی به محافل فراماسونری» مواجه شد
♦️ دهم شهریور ۱۴۰۴، هفتمین سالروز خاموشی یکی از برجسته‌ترین ایران‌شناسان معاصر بود؛ پژوهشگری که عمرش را وقف فرهنگ، ادبیات و تاریخ ایران کرد. احسان یارشاطر، بنیان‌گذار دانشنامه ایرانیکا، بنگاه ترجمه و نشر کتاب و مرکز مطالعات ایران‌شناسی دانشگاه کلمبیا بود. او همچنین سرپرستی تدوین تاریخ ادبیات فارسی، مجموعه ۴۵ جلدی میراث ایران و ده‌ها اثر ماندگار دیگر را بر عهده داشت؛ آثاری که هر یک گوشه‌ای از میراث علمی او را بازتاب می‌دهند. این ایران‌شناس نامدار سال ۱۳۹۷، در ۹۸ سالگی، در کالیفرنیا چشم از جهان فروبست.
احسان یارشاطر در سال ۱۳۴۷ خورشیدی با پیشنهاد و اراده‌ای راسخ، پروژه‌ای عظیم را بنیان گذاشت که به دانشنامه ایرانیکا مشهور شد. این طرح جلوه‌ای از تلاقی علم، فرهنگ و حمایت دولتی بود که قصد داشت اندیشه و تمدن هزاران ساله ایرانی را در قالبی نظام‌یافته و جامع به جهان معرفی کند.
دانشنامه ایرانیکا مجموعه‌ای مستند، پژوهشی و میان‌رشته‌ای است به موضوع‌هایی نظیر تاریخ، زبان، ادبیات، هنر، دین و جامعه تا ارتباطات فرهنگی ایران با دیگر سرزمین‌ها، از خاورمیانه تا آسیای مرکزی و شبه‌قاره هند، از پیشااسلام تا دوران معاصر، می‌پردازد.
یارشاطر این طرح را شخصا در سال ۱۳۵۲ (۱۹۷۳) کلید زد و تا سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) به‌عنوان سردبیر مسئول آن را هدایت کرد. جلد نخست این دانشنامه در سال ۱۳۶۰ (۱۹۸۱) منتشر شد و طی قریب به ۴۰ سال، بیش از هفت هزار مقاله در نسخه‌های چاپی و آنلاین آن ارائه شد.
🖊 سایه رحیمی
@indypersian
