✍️ اکبر منتجبی، سردبیر روزنامه «سازندگی»
🔸در بیشتر نقاط جهان، روز خبرنگار فرصتی است برای ستایش کسانی که چراغ حقیقت را، حتی در طوفان، روشن نگه می‌دارند. در ایران، این روز بیشتر شبیه مراسم یادبود است؛ یادبود برای رسانه‌هایی که یکی‌یکی خاموش شده یا می‌شوند، برای همکارانی که بیکار شده‌اند، و برای امیدی که زیر چرخ سیاست و اقتصاد له شده است.
🔻امسال، روز خبرنگار با یک انفعال و سکوت از سوی دولت فرا رسید. روزنامه‌ها از نفس افتاده‌اند، قیمت کاغذ کمیاب و دو برابر شده است و همین تحریریه‌ها و رسانه‌ها را تهدید می‌کند. بعد از جنگ نیز اعلام شد که حدود ۱۵۰ خبرنگار شغل خود را از دست دادند. نشانه‌های این سقوط رسانه‌ای را شاید بتوان با انگشت شماره کرد اما ریشه‌اش بسیار عمیق‌تر است. زیرا ما رزونامه‌نگاران در عرصه رسانه با بحرانی اقتصادی، ساختاری، و در نهایت سیاسی رو به رو هستیم. در چنین فضایی، واکنش سه نهاد مسئول، که عبارتند از وزارت ارشاد، شورای اطلاع‌رسانی دولت، و دفتر ریاست‌جمهوری، به طرز عجیبی شبیه یکدیگر بود: سکوت! این سه‌گانه که نقش قدرتمندی در رسانه‌های دولتی و غیردولتی دارند و باید پاسدار آزادی بیان باشند، به یک کارخانه‌ی تولید سکوت تبدیل شده‌اند. سکوت‌شان نه از ناآگاهی، که از انتخاب آگاهانه به بی‌عملی است!
🔻تعطیلی ناگهانی روزنامه‌ی شهروند در میانه‌ی جنگ، نمونه‌ای عریان از این وضعیت است. رسانه‌ای با چندین سال اعتبار و حدود 40 نفر خبرنگار و نیروی انسانی، در میانه‌ی بحران‌های اجتماعی و امنیتی و سیاسی، بدون هیچ سناریوی جایگزین از چرخه خارج شد. تلاش‌های پشت‌پرده برای جلوگیری از این مرگ این رسانه به در بسته خورد. آنچه از بین رفت فقط یک عنوان خبری نبود، بلکه بخشی از ظرفیت جامعه برای روایت مستقل و پاسخ‌گویی به قدرت بود.
🔻با این حال، دولت در همان ایام بیکار ننشست! البته نه برای نجات رسانه‌ها، بلکه برای محدودتر کردنشان. لایحه‌ی با عنوان «مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع» به امضای رئیس جمهور با قید دو فوریت به مجلس ارسال کردند که تعجب همه را برانگیخت و صدای همه را درآورد. به ظاهر عنوانش بوی دغدغه‌ی حقیقت می‌داد، اما محتوایش ابزاری برای محدودیت بود. تأسف‌بارتر آنکه متولی رسانه در دولت، به جای نقد و بایگانی این لایحه، این طرح را با لبخند به هیأت دولت برد و رئیس‌جمهور را قانع کرد که «لایحه‌ی خوبی است». اگر روزنامه‌نگاران به خود نیامده بودند که معلوم نبود چه رخ می‌داد. نهایتا نیز رئیس جمهوری به خواست اهالی رسانه‌ی این لایحه را پس گرفت.
👈راه‌حل تغییر وضعیت رسانه‌ها در ایران، وضع چنین لوایحی نیست. مشکل، انحصار است. دولت همه‌ی اهرم‌ها را در مشت خود نگه داشته است. از مجوز انتشار تا سهمیه‌ی کاغذ، از یارانه‌های قطره‌چکانی تا توزیع آگهی‌های دولتی. انجمن صنفی روزنامه‌نگاران، که باید ستون فقرات دفاع از خبرنگاران باشند، عملاً از ابزار و اختیار تهی شده‌اند. نتیجه‌اش را می‌بینیم: خبرنگار بیکار می‌شود و تنها می‌ماند، بدون بیمه، بدون حمایت، بدون حتی تریبونی برای اعتراض.
👈و با این حال، رسانه در ایران هنوز زنده است اما زخمی. مثل بیماری که با دستگاه اکسیژن نفس می‌کشد. صدای خبرنگار هنوز هست، اما بی‌جان. اگر روز خبرنگار قرار است معنایی داشته باشد، باید روز مطالبه‌گری برای بازگرداندن این صدا باشد. صدای حقیقت، صدای جامعه‌ای که حق دارد بداند، و صدای نسلی که نمی‌خواهد تنها شنونده‌ی روایت‌های دیگران باشد./ جماران
https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-1677596
🇮🇷 @jamarannews
