بازارهای مالی مبتلا به تشنج پساجنگ!
✍🏻امتداد-گروه اقتصاد: حالا فاصله‌مان از تنش دوازده روزه ایران و اسرائیل روز به روز بیشتر می‌شود. بله! غبارِ تنش‌های نظامی فرو نشسته، اما زمین‌لرزه در بازارهای مالی ایران هنوز ادامه دارد؛ فرار سرمایه‌ها به سمت طلا و ارز، بی‌میلی سرمایه‌گذاران به اوراق بدهی دولتی و نوسان‌های ویرانگر در بورس؛ این‌ها تنها بخشی از میراث شوک‌های اخیر برای اقتصاد ایران است. اکنون پرسش کلیدی اینجاست: آیا می‌توان جریان سرمایه را به بازارهای مولد بازگرداند، یا اقتصاد ایران در دام فرسایش نقدینگی اسیر خواهد ماند؟
🔹در همین پیوند، «حمیدرضا جیهانی»، مدرس دانشگاه و پژوهشگر اقتصادی، در گفت‌وگو با «امتداد»، پاسخی عملیاتی به این پرسش داده است؛ از الزامات بیمه‌ریسک سهام برای سرمایه‌گذاران خرد تا نقشه دولت برای انتشار اوراق ارزی، از معمای جذب نقدینگیِ سرگردان تا تاب‌آوری بازار در شرایط نه جنگ، نه صلح!
❓در وضعیت موجود، چه انتظاری از بازگشت یا عدم بازگشت ثبات به بازارهای سهام و اوراق قرضه ایران می‌رود و دولت باید چه سیاست‌هایی برای جذب سرمایه در این بازارها اتخاذ کند؟
🔹«بازار سهام ایران به ریسک‌های ژئوپلیتیکی (جنگ، شایعه جنگ یا سایه جنگ) حساسیت شدیدی دارد. این شرایط همواره انتظارات تورمی را افزایش داده و در مقاطعی منجر به خروج سرمایه از بازارهای مالی به سمت بازارهای سفته‌بازانه (طلا، ارز، ملک) شده است.
🔹بازار اوراق بدهی نیز به دلیل عمق کم، در دوران جنگ با بدبینی سرمایه‌گذاران مواجه می‌شود؛ چراکه ریسک نکول دولت در ذهن آن‌ها افزایش می‌یابد. با این راهکار دولت در دو محور است ؛ اول کنترل درگیری‌ها از طریق ثبات سیاسی-امنیتی (جلوگیری از جنگ فرسایشی) که فعلا امکان آن نیست. دوم شفاف‌سازی توسط مسئولان ارشد (وزارت اقتصاد، بانک مرکزی) با ارائه گزارش‌های مستند از تبعات اقتصادی جنگ. این اقدام ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران را ترمیم می‌کندذهنیت سرمایه‌گذاران را به سمت «خاطر آسوده» سوق داده و از خروج سرمایه جلوگیری می‌کند.
❓ آیا انتشار اوراق مالی نوین می‌تواند به ثبات بازار کمک کند؟
🔹قطعاً. دولت باید به سمت انتشار اوراق ارزی و اوراق مبتنی بر طلا حرکت کند. این اوراق دو مزیت کلیدی دارد؛ به سرمایه‌گذاران اطمینان می‌دهد که ارزش سرمایه‌شان حفظ می‌شود. با جذب نقدینگی، از فشار بر بازارهای سفته‌بازانه و اقتصاد واقعی جلوگیری می‌کند.
❓نقش سرمایه‌گذاران نهادی (حقوقی‌ها) در مدیریت بحران چیست؟
🔹اقدام درستی که طی هفته اخیر صورت گرفت، تلاش سازمان بورس، رئیس کل بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در راستای تشویق سرمایه‌گذاران نهادی و به عبارتی حقوقی ها و خصولتی‌ها بود. صندوق‌های سهامی بزرگ، صندوق‌های اهرمی، شرکت‌های بیمه که پرتفویهای سنگین دارند و بانک‌ها که توانایی سرمایه‌گذاری در بازارهای سرمایه را دارند با ورود به بازار سهام و خرید اوراق، نقش محوری ایفا خواهند کرد. ورود این نهادها به بازار سهام و اوراق در کوتاه‌مدت از سقوط قیمت‌ها جلوگیری می‌کند و پس از ثبات، برای آن‌ها سودهای قابل توجه ایجاد می‌کند.
❓ سیاست‌های کلان دولت برای مدیریت بدهی‌ها و نرخ ارز چه تأثیری بر تورم و سرمایه‌گذاری خواهد داشت؟
🔹در کوتاه‌مدت، ثبات در بازار سهام و اوراق قرضه دشوار است مگر با دو اقدام پیش‌گفته. اما در بلندمدت با کاهش انتظارات تورمی از طریق شفاف‌سازی، نرخ‌ها مدیریت می‌شود.
🔹مشوق‌هایی مثل معافیت‌های مالیاتی برای شرکت‌های بورسی یا مردم فعال در بازار می‌تواند اقتصاد واقعی را تقویت کند. پیشنهاد کلیدی این است که بیمه‌ریسک سرمایه‌گذاری در سهام توسط دولت، به‌ویژه برای سبدهای زیر ۵۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد تومان. این کار از خروج پول خرد جلوگیری کرده و به ثبات بازار کمک می‌کند.
امتداد
@emtedadnet
